Πριν από την έναρξη του προγράμματος εξωσωματικής γονιμοποίησης, το ζευγάρι ενημερώνεται πλήρως για την διαδικασία της μεθόδου η οποία περιλαμβάνει: τον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο που πρέπει να προηγηθεί, την φαρμακευτική αγωγή και το πρόγραμμα που θα πρέπει να ακολουθηθεί.

Εργαστηριακός έλεγχος της συζύγου

• Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης (έλεγχο για στίγμα μεσογειακής αναιμίας, τεστ δρεπανώσεως).
• Ομάδα αίματος, Rhesus.
• Έλεγχος αντισωμάτων για τοξόπλασμα, ερυθρά, CMV, HIV, RPR, HbsAg (Αυστραλιανό αντιγόνο) και anti-HCV/ ολικό.
• Test Pap, εάν δεν έχει γίνει τον τελευταίο χρόνο.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα, καρδιολογική εξέταση.
• Mαστογραφία.

Εργαστηριακός έλεγχος του συζύγου

• Έλεγχος αντισωμάτων για HIV.
• Έλεγχος αντισωμάτων για HbsAg (Αυστραλιανό αντιγόνο) και anti-HCV/ολικό.

Φαρμακευτική αγωγή

Κατά την επίσκεψη πριν από την έναρξη του προγράμματος συνταγογραφούνται τα φάρμακα για την διέγερση των ωοθηκών, αλλά και για την υποστήριξη της ωχρινικής φάσης, δηλαδή της φάσης μετά την εμβρυομεταφορά.

Επειδή το συνολικό κόστος των φαρμάκων είναι αρκετά σημαντικό καλό θα ήταν το ζευγάρι να απευθύνεται στον ΕΟΠΥΥ – ΠΕΔΥ για την συνταγογράφηση. Τη λίστα με τα απαραίτητα έγγραφα και πληροφορίες που χρειάζονται για την επιτροπή του ΕΟΠΥΥ – ΠΕΔΥ μπορείτε να τα βρείτε εδώ.

Το πρόγραμμα

Πριν από την έναρξη της διαδικασίας, δίνονται λεπτομερείς οδηγίες στο ζευγάρι για την διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει καθημερινά, όσον αφορά την φαρμακευτική αγωγή για την διέγερση των ωοθηκών και τις εξετάσεις.

• Η ωοληψία γίνεται 34 – 36 ώρες μετά την δόση της ηCG.
• Αμέσως μετά την ωοληψία γίνεται η επεξεργασία του σπέρματος: Η επεξεργασία του σπέρματος περιλαμβάνει, βασικά, την επιλογή των πιο ζωηρών, κινουμένων σπερματοζωαρίων και την απομάκρυνσή τους από άλλα στοιχεία του σπέρματος.
• Όταν ολοκληρωθεί η ωρίμανση των ωαρίων στο εργαστήριο, αυτά τοποθετούνται μαζί με το επεξεργασμένο σπέρμα σε σταγόνες καλλιεργητικού υγρού κάτω από παραφινέλαιο.
• Τις επόμενες 20-24 ώρες τα ωάρια παρακολουθούνται μέχρι να διαπιστωθεί ότι έχουν σχηματίσει δύο προπυρήνες οπότε επιβεβαιώνεται η γονιμοποίηση.
• Την 1η ημέρα, στο στάδιο των προπυρήνων, όταν τα έμβρυα είναι περισσότερα από πέντε και η ποιότητα τους είναι ικανοποιητική, αποφασίζεται πόσα θα κρυοσυντηρηθούν για να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντική εμβρυομετοφαρά.
• Την 2η ημέρα τα έμβρυα εξετάζονται εκ νέου για να διαπιστωθεί πόσα βλαστομερίδια (κύτταρα του αναπτυσσόμενου εμβρύου) έχουν σχηματιστεί και πόσο ανέπαφα είναι ή αν παρουσιάζουν θραύσματα.
• Η εμβρυομεταφορά αποφασίζεται συνήθως την 3η ημέρα. Την ημέρα της εμβρυομεταφοράς, επιλέγονται έως 1 – 3, ανάλογα με την ποιότητα και την ηλικία τις γυναίκας, από τα καλύτερα έμβρυα τα οποία και θα μεταφερθούν στην μήτρα της γυναίκας.
• Τα έμβρυα που δεν τοποθετούνται στη μήτρα διατηρούνται σε υγρό άζωτο (κρυοσυντηρούνται) μέχρι να αποφασιστεί εκ νέου η τοποθέτησή τους στη μήτρα.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες ή αποφυγή πολυδύμων κυήσεων, η εμβρυομεταφορά γίνεται την 5η –6η ημέρα, στο στάδιο των βλαστοκύστεων.

Mini IVF

Η mini IVF (Μinimal Stimulation IVF) είναι μία διαδικασία που διαφέρει από την κλασσική εξωσωματική ως προς τον τρόπο διέγερσης των ωοθηκών και την δοσολογία των χορηγουμένων ορμονών (γοναδοτροπινών) για την παραγωγή ωαρίων.

Στην κλασσική εξωσωματική χορηγούνται ποσότητες που φτάνουν τις 3,000 με 5,000 μονάδες γοναδοτροπινών ανά κύκλο ενώ στη mini IVF σε συνδυασμό με κιτρική κλομιφαίνη φτάνουν τις 750 μονάδες δηλαδή περίπου το 1/5 με 1/7 ελαττώνοντας έτσι το χρόνο χορήγησης ενέσιμης θεραπείας και του κόστους των φαρμάκων αντίστοιχα.

Μία πρόσφατα δημοσιευμένη ανασκόπηση [1] παρουσιάζει σειρά κλινικών μελετών όπου αναφέρεται ότι η ήπια διέγερση των ωοθηκών (mini IVF) με κιτρική κλομιφαίνη και γοναδοτροπίνες δεν διαφέρει από εκείνη με γοναδοτροπίνες και GNRH ανάλογα, ως προς τα αποτελέσματα επίτευξης εγκυμοσύνης.

Στο Κέντρο μας χρησιμοποιούμε την minimal stimulation για τη διέγερση των ωοθηκών για σπερματέγχυση από το 2003. Παρατηρήθηκε ότι οι γυναίκες που είχαν πάνω από 5 ωοθυλάκια κατά τη διέγερση, έπρεπε να διακόψουν την προσπάθεια λόγω αυξημένης πιθανότητας πολύδυμης κύησης ή να προχωρήσουν σε IVF. Όσες από αυτές τελικά προχώρησαν σε εξωσωματική είχαν αυξημένα ποσοστά κυήσεως. Στη συνέχεια, η mini IVF stimulation επεκτάθηκε σε γυναίκες με χαμηλή ανταπόκριση στην πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας και χρησιμοποιείται ευρέως σε γυναίκες άνω των 40 ετών όπου η ανταπόκριση είναι καλύτερη.

1. Gibreel A., Maheshwari A., Bhattacharya S. 2012. Clomiphene citrate in combination with gonadotropins for controlled ovarian stimulation in women undergoing in vitro fertilisation. Cochrane Database Syst Rev. 11: CD008528.

Δίδυμα – Τρίδυμα – Νέα αντιμετώπιση

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία αύξηση του αριθμού των διδύμων και τριδύμων κυήσεων κυρίως λόγω των μεθόδων υποβουθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική γονιμοποίηση, ενδομητρική σπερματέγχυση, πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας), με αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των προώρων τοκετών και των προώρων νεογνών.

Από το 2003 μέχρι το 2012 διεξήχθει έρευνα στο Κέντρο μας για την καλύτερη αντιμετώπιση των διδύμων και τριδύμων κυήσεων με μία τροποποιημένη μέθοδο περίδεσης τραχήλου μήτρας κατά Shirodkar. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά και η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό: “Journal of Clinical Gynecology and Obstetrics”, τεύχος 2(2) Σεπτεμβρίου 2013.

Με τη μέθοδο αυτή το ράμμα της περίδεσης του τραχήλου ενταφιάζεται κάτω από το επιθήλιο του τραχήλου, για την αποφυγή φλεγμονής, χοριοαμνιονίτιδας και ρήξη υμένων. Στις 31 δίδυμες κυήσεις της μελέτης μας, η μέση ηλικία κύησης ήταν 35 εβδομάδες και 4 ημέρες, ενώ το μέσο βάρος των νεογνών ήταν 2267g. Αντίθετα, άλλες δημοσιευμένες εργασίες σχετικές με τις δίδυμες κυήσεις αναφέρουν μέση ηλικία κύησης 33 εβδομάδες και 6 ημέρες και μέσο βάρος νεογνών 1969,15g.

Όσον αφορά στις τρίδυμες κυήσεις της μελέτης μας, η μέση ηλικία κυήσεως ήταν 33 εβδομάδες και 6 ημέρες, ενώ το μέσο βάρος των νεογνών ήταν 1814,67g, σε αντίθεση με άλλες δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες για τις τρίδυμες κυήσεις αναφέρουν μέση ηλικία κύησης 29 εβδομάδες και 5 ημέρες και μέσο βάρος νεογνών 1309g.

Η δική μας μελέτη έδειξε ότι ο ενταφιασμός του ράμματος περίδεσης, κάτω από το τραχηλικό επιθήλιο, αυξάνει τη μέση ηλικία κύησης όπως επίσης και το μέσο βάρος των νεογνών στις πολύδυμες κυήσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ελάττωση του χρόνου νοσηλείας των νεογνών στη Μονάδα, όπως επίσης και την περιγεννετικής νοσηρότητας και θνησιμότητας. Ένα μόνο νεογνό γεννήθηκε με χαμηλό βάρος, κάτω από 1500g (1240g), που αντιστοιχεί σε 1.6% των διδύμων κυήσεων, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το 9.7% και 15% που αναφέρεται στην διεθνή βιβλιογραφία. Ωστόσο και αυτό το νεογνό βοηθήθηκε επειδή, λόγω της παρουσίας του ράμματος που καθυστέρησε τον τοκετό, υπήρξε η χρονική δυνατότητα χορήγησης στεροειδών για την ωρίμανση των πνευμόνων του. Στις τρίδυμες κυήσεις, κανένα νεογνό δεν γεννήθηκε με πολύ χαμηλό βάρος (<1000g), ενώ στη διεθνή βιβλιογραφία, το ποσοστό αυτό φτάνει το 15%. Όλες οι γυναίκες της μελέτης μας ήταν περιπατητικές και δεν χρειάστηκε να παραμείνουν κλινήρεις στη διάρκεια της κυήσεώς τους γεγονός που βοηθάει και ψυχολογικά τις γυναίκες.

Για περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες μπορείτε να ανατρέξετε στο δημοσιευμένο μας άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Clinical Obstetrics and Gynecology (2013) και στην παρουσίαση της μεθόδου στο 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Περιγεννητικής Ιατρικής, Αθήνα 2013.